Historia Kapelanii - Kapelania Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie

Tytuł
Przejdź do treści
 
Kapelania pw. Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy
Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie
„Sanktuarium ludzkiego cierpienia”

Ks. dr hab. teol., lek. med. Lucjan Szczepaniak SCJ – kapelan
S. dr n. hum. Bożena Leszczyńska OCV – asystentka pastoralna

   Historia kaplicy i duszpasterstwa Instytutu Pediatrii AM w Krakowie-Prokocimiu jest tak długa, jak historia szpitala. Pomieszczenie przeznaczone na kaplicę oddano do użytku już w grudniu 1965 r., dzięki zdecydowanym wpływom Polonii Amerykańskiej. Przez wiele jednak lat kaplica nie pełniła swojej właściwej funkcji, o czym przypomina fragment pisma kard. Karola Wojtyły z dnia 21.01.1971 r., do Przewodniczącego Rady Narodowej Miasta Krakowa: „Uprzejmie proszę Pana przewodniczącego o spowodowanie, by w kaplicy tej nastąpiło spełnienie posług religijnych, stosownie do obowiązujących przepisów prawnych”. Opiekę duszpasterską pełnili wówczas zatrudniani na etacie kapelani dochodzący z pobliskich parafii. W latach 80. troskę o kaplicę dyrekcja powierzyła zakonnicom-pielęgniarkom ze Zgromadzenia Sióstr św. Józefa, które sprawowały ją ofiarnie do 2012 r.
 
   Wpływ na rozwój duszpasterstwa miało przyjęcie w 1990 r. do Instytutu Pediatrii lek. med. Lucjana Szczepaniaka – alumna Wyższego Seminarium Misyjnego Księży Sercanów. Odbył on wówczas kilkumiesięczny staż w Klinice Onkologii i Hematologii Dziecięcej, której kierownikiem był prof. Jerzy Armata. Przyjacielskie relacje z prof. J. Armatą i pracownikami kliniki, oprócz doskonalenia zawodowego, umożliwiły stałą współpracę w formie m.in.: wolontariatu kleryków, organizowania charytatywnych kolonii dla dzieci z chorobami nowotworowymi „Wyspa szczęśliwa” w Wyższym Seminarium Misyjnym Księży Sercanów w Stadnikach i propagowania honorowego krwiodawstwa wśród kleryków.
 
   Opatrznościowym wydarzeniem dla szpitala była wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 13.08.1991 r., który dodawał pacjentom i opiekunom otuchy, mówiąc: Opatrzność Boża sprawiła, że pierwsze kroki na szlaku tej pielgrzymki było mi dane skierować do szpitala dziecięcego, a więc do szczególnego sanktuarium ludzkiego cierpienia. […] W chwilach trudniejszych, gdy będzie wam źle, drogie dzieci, bardzo źle, popatrzcie na Chrystusa, na Chrystusa ukrzyżowanego, który zmartwychwstał. Jego Matka stała pod krzyżem. Do tej Matki, która jest naszą Matką, udaję się jutro na Jasną Górę i zaniosę Jej was, wasze cierpienia, wasze modlitwy i pragnienia, i to wszystko, czego ja dla was pragnę. […] Oto jesteśmy w wielkim ośrodku szpitalnym, który zrodził się z ludzkiej miłości i solidarności. Dzieje się tu ogromnie wiele dobra. […] Dlatego ten instytut, podobnie jak wszystkie tego rodzaju placówki, jest znakiem, który świadczy o godności i wartości ludzkiego życia, znakiem pełnego wymiaru tego życia.
 
   Słowa Papieża i jego modlitwa napełniły ludzkie serca nadzieją i rozbudziły potrzeby religijne, zachęcając do zmiany organizacji i metod duszpasterstwa. Wówczas prof. J. Armata wykorzystując sprzyjające warunki społeczno-polityczne, zwrócił się z prośbą do kard. Franciszka Macharskiego, aby skierował ks. Lucjana Szczepaniaka do pracy duszpasterskiej w Instytucie Pediatrii. Prośba została spełniona i 26.08.1995 r., rozpoczął on posługę stałego kapelana. Duszpasterstwo zaś otrzymało status samodzielnej Kapelanii pw. NMP Nieustającej Pomocy z kaplicą, kancelarią i pomieszczeniami koniecznymi do jej funkcjonowania.
 
   W tym samym roku prof. J. Armata przyjął na oddział hematologii, jako wolontariuszkę, s. Bożenę Leszczyńską (polonistkę), która pragnęła kontynuować swą, rozpoczętą w szpitalu dziecięcym w Warszawie, służbę chorym dzieciom. Otrzymała ona później pracę w bibliotece szpitalnej, pomagając także, w ramach wolontariatu, w duszpasterstwie. W roku 2003 została zatrudniona jako asystentka pastoralna, m.in. prowadząc w szpitalu bibliotekę religijną i pełniąc funkcję redaktora językowego „Bioetycznych Zeszytów Pediatrii”, a od 8 grudnia 2011 r. również funkcję nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej.
 
   Sercem szpitala jest piękna adoracyjna kaplica pw. NMP Nieustającej Pomocy, gdzie kapelan codziennie celebruje Mszę św., po której Komunia św. zanoszona jest pacjentom na oddziały. Kult Eucharystii również poza Mszą św. ma nieocenioną wartość dla budzenia nadziei wśród pacjentów i ich opiekunów. Stąd też kaplica szpitalna jest wyjątkowa ze względu na otrzymanie, 25.03.2000 r., przywileju wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu. W kaplicy, w której codziennie gromadzą się na modlitwę chore dzieci, ich zatroskani, przepełnieni bólem rodzice, a także liczni pracownicy służby zdrowia oraz studenci medycyny, znajduje się także łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy − Uzdrowicielki Chorych i Pocieszycielki Strapionych, uroczyście ukoronowany przez kard. F. Macharskiego 12.09.2001 roku. Od 1996 r. codziennie odczytywane są, zapisane w specjalnych księgach, podziękowania i prośby do Matki Bożej, a ich liczba w ciągu roku osiąga 10-12 tys.
 
 
   W ramach duszpasterstwa działają również: Akcja Katolicka, Straż Najświętszego Sakramentu, Żywy Różaniec oraz  Wolontariat. Od początku mogło ono rozwijać się i nadal się rozwija dzięki życzliwości dyrekcji szpitala i ścisłej współpracy z Metropolitą Krakowskim oraz dzięki pomocy ze strony Kurii i księży sercanów.
 
   Stałym zwyczajem w szpitalu są odwiedziny kolędowe księży kardynałów i biskupów w okresie Bożego Narodzenia oraz podczas „Światowego Dnia Chorego” (11 lutego) i w święto św. Łukasza Apostoła (18 października), patrona służby zdrowia. Dwukrotnie szpitalne święto Dnia Chorego miało rangę uroczystości archidiecezjalnych (rok 1997 i 1999). Pracownicy szpitala, pacjenci i harcerze wdzięczni za wieloletnią przyjaźń kard. F. Macharskiego, nadali mu 19.01.1999 r. tytuł „Honorowego Lekarza” oraz „Honorowego Harcerza Rzeczypospolitej”. Natomiast 5.06.2000 r. swojemu „Niezawodnemu Przyjacielowi” wręczyli „Laskę Skautową” przyznaną przez Naczelnika ZHP.
 
   Praca harcerska, wznowiona w 1995 r. przez kapelana, a jednocześnie harcmistrza − ks. L. Szczepaniaka, okazała się skuteczną metodą duszpasterską. Jest on autorem dwóch programów realizowanych w latach 1995-2005 wśród chorych dzieci przez Szczep Nieprzetartego Szlaku ZHP „Szerokie Pole”. Pierwszy z nich − „Szarotka” polegał na rehabilitacji i integracji dzieci chorych z ich zdrowymi rówieśnikami, podczas weekendowych biwaków oraz w czasie letnich i zimowych obozów. Drugi program: „Król Olch” był skierowany do starszej młodzieży i dorosłych, którzy pragnęli pomagać terminalnie chorym dzieciom. W realizacji ich uczestniczyły pielęgniarki, lekarze, nauczyciele, księża i klerycy. Działalność harcerska wspierała duszpasterstwo i pozyskiwała ofiarnych ludzi do bezinteresownej służby chorym w wolontariacie działającym od 2000 roku.
 
 
   Od 1999 roku, w ramach szpitalnego duszpasterstwa, organizowane są dwa razy w roku również sesje naukowe z cyklu „Etyka w medycynie”. Do udziału w nich zapraszani są wybitni specjaliści: lekarze, prawnicy, psycholodzy, pedagodzy, teolodzy i filozofowie. Zagadnienia poruszane w trakcie dotychczasowych spotkań, to:
 
   Wkład Krakowskiej Szkoły Pediatrów w troskę o chore dziecko, Etos lekarza pediatry, Żałoba po stracie dziecka, Dziecko z przewlekłą chorobą płuc, Cierpienie chorego dziecka, Informowanie rodziców i pacjentów, Etyczne problemy neurochirurgii dziecięcej, Etyczne aspekty kardiologii i kardiochirurgii, Zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży, Korupcja w medycynie, Problemy etyczne nefrologii dziecięcej, Błąd lekarski, Godność dziecka z chorobą układu nerwowego, Eksperyment medyczny, Uporczywa terapia, Przemoc wobec dziecka, Leczenie operacyjne bliźniąt syjamskich, Próby samobójcze u dzieci i młodzieży, Wykorzystanie komórek macierzystych, Autonomia pacjenta, Etyczne aspekty transplantologii, Towarzyszenie przewlekle chorym, Etyczne aspekty nowoczesnej genetyki, Śmierć mózgu, Duchowa troska o chorego.
 
   Wykłady wygłoszone na sesjach publikowane są w rocznikach „Bioetyczne Zeszyty Pediatrii” Wydz. Lekarskiego UJ, których redakcją zajmuje się kolegium w składzie: ks. dr hab. L. Szczepaniak (red. naczelny), dr T. Depowska (z-ca red.),  s. dr B. Leszczyńska (red. językowy), mgr J. Szydłowska (tłumacz), lek. med. W. Strojny (tłumacz), dr hab. Sz. Skoczeń (sekretarz redakcji). Przewodniczącym Rady Naukowej jest prof. Jacek J. Pietrzyk, a jej członkami są: prof. W. Balwierz, ks. prof. T. Biesaga, prof. K. Fyderek, prof. M. Kaciński, dr hab. K. Kobylarz, dr hab. M. Kowalczyk, ks. prof. J. Kowalski, prof. S. Kwiatkowski, prof. A. Rudziński, prof. J. Skalski, bp prof. J. Wróbel. Przez wiele lat byli w radzie i wspierali redakcję również śp. prof. J. Stopyrowa, śp. J. Armata i śp. prof. J. Grochowski.
 
„Bioetyczne Zeszyty Pediatrii” (BZPed.) wydawane są przez Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii Wydziału Lekarskiego UJ i Oddział Środowiskowy Akcji Katolickiej USD w Krakowie, który powstał w 1998 r. Jego członkami są: lekarze, pielęgniarki, pracownicy techniczni i administracji. Obecnie funkcję prezesa pełni dr hab. Szymon Skoczeń.
 
 
   Szpital i kaplica są niezwykłym sanktuarium, w którym od pięćdziesięciu lat odzyskują siły fizyczne i duchowe pacjenci zmagający się z cierpieniem oraz ich opiekunowie. Kaplica jest zdobiona i wyposażana głównie dzięki ofiarności dobroczyńców. Pracownicy szpitala i inne osoby społecznie wykonali w niej wiele prac adaptacyjnych, zabezpieczających i artystycznych, które nadały jej szczególny i niepowtarzalny urok. W latach 2013-2015 r., w ramach prac remontowych szpitala, przeprowadzono modernizację instalacji, nie naruszając jej architektury i wystroju. Wyremontowano też pomieszczenia na kancelarię, bibliotekę i redakcję „Bioetycznych Zeszytów Pediatrii”.
 
 
   Znaczenie duszpasterstwa zostało docenione zdobyciem przez Kapelanię III miejsca w plebiscycie „Dziennika Polskiego” na najlepszą parafię Małopolski 2014 roku.  Natomiast za posługę i niesienie pomocy pacjentom szpitala ks. L. Szczepaniak został odznaczony: Medalem za Zasługi dla Krakowskiej Chorągwi ZHP (2001), Srebrnym Krzyżem za Zasługi dla ZHP (2002), Nagrodą Fundacji „Polkul” (2002) „Orderem Uśmiechu” (2003), oraz otrzymał wyróżnienie „Miłosierny Samarytanin 2010 roku”. Z kolei s. Bożena Leszczyńska za wsparcie chorych dzieci i ich rodzin otrzymała wyróżnienie specjalne „Miłosierny Samarytanin roku 2013” oraz została laureatką plebiscytu „Dziennika Polskiego” pt. „Najlepsza Siostra zakonna roku 2015 Małopolski”.
 
   Przedstawiony dorobek wykazuje, że kapelan i jego współpracownicy są potrzebni jako znak nadziei i urzeczywistnienie Miłosierdzia Boga, pochylającego się nad każdym, kto wzywa Jego pomocy.

Źródło: B. Leszczyńska, Kapelania pw. NMP Nieustającej Pomocy, w: Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie i Instytut Pediatrii. 50 lat w leczeniu najciężej chorych dzieci, red. Magdalena Oberc, Joanna Szydłowska, Maciej Kowalczyk, Kraków 2015, s. 179-178.
 
 
Wróć do spisu treści